We praten er niet meer over

Met stomheid geslagen Twee mensen kunnen geen woord meer uitbrengen. De linkse is teveel onder de indruk. De rechtse heeft een pleister op diens mond.
"Medewerkers zijn corona-moe, het is geen populair onderwerp. We zijn nu ook al weer veel verder, mensen zijn toch gewoontewezens, we gaan weer over tot de orde van de dag. In sommige teams denk ik zelfs: ik ga het helemaal niet meer oprakelen die corona want dan komt er toch een bak complotten over me heen. Als je het nu weer oprakelt drijf je teams uit elkaar. Terwijl het nu weer een soort van gladgestreken is, we hebben het er niet meer over." (teamcoach)

Geen onderwerp van gesprek meer

Op meerdere niveaus in de organisatie is deels bewust, deels onbewust gekozen het onderwerp corona te laten rusten en over te gaan tot de orde van de dag. Vlak na de crisis zijn er op managementniveau meerdere gesprekken gehouden waarin uitgebreid is gereflecteerd op de coronatijd. Nu deze gesprekken zijn afgerond is verdere reflectie op vragen die nog niet zijn beantwoord uitgedoofd. Op de werkvloer vonden deze reflectie momenten veel minder gestructureerd plaats. De sporadische georganiseerde reflectiemomenten werden maar mondjesmaat bezocht. De focus lag hierin vaak op gevolgen van de maatregelen voor de cliënten en voor de toekomst. Gesprekken over wat corona op persoonlijk niveau teweeg heeft gebracht vonden grotendeels tussen collega’s onderling plaats, tijdens informele koffie- en rookmomentjes.

We moeten door

Deels kwam dit omdat nieuwe prangende issues in het 'hier-en-nu' de aandacht opeisten in de organisatie. Onder andere issues rond de arbeidsmarktproblematiek, inclusief het grote verloop in teams en de daaruit voortkomende werkdruk. Dit wordt versterkt door een oplossingsgerichte doenersmentaliteit van veel zorgmedewerkers. Alle zeilen moeten bijgezet worden om de vloot nú varende te houden, aandacht voor wat is gebeurd verdwijnt naar de achtergrond.

Terugkijken is spannend

Daarnaast kan terugkijken voor verschillende partijen in de organisatie spannend zijn. Dit kan de schijnwerper richten op wrijvingen, pijnlijke momenten en ingewikkelde keuzes die zijn gemaakt. Het kan vragen oproepen rond verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. Wat zijn de directe en indirecte gevolgen geweest van onze keuzes? Heb ik/hebben we wel het juiste gedaan? Wat had ik/hadden we anders kunnen of moeten doen? Deze vragen niet opwerpen wekt echter de schijn dat deze niet ter zake doen: gebeurd is gebeurd, we konden niet anders! Dit terwijl er bij sommige naasten en begeleiders wel degelijk behoefte is om verhalen uit de coronatijd te delen. Om erkenning te krijgen en zo de een plek te kunnen geven aan alles wat er is gebeurd.

"Ik had graag mijn verhaal willen kunnen doen over wat het persoonlijk met mij gedaan heeft. Met directe collega’s heb ik het hier over gehad, het management heeft er nooit naar gevraagd. Een gemiste kans. Er wordt sowieso bijna nooit gevraagd hoe het nu met óns gaat, of wij het wel volhouden. Er wordt van ons verwacht dat we sterk zijn, voor de bewoners. Dat was toen zo en dat is nu nog steeds zo." (begeleider)

Onbeantwoorde vragen

Nog niet alle ingewikkelde vragen over 'wat als het weer gebeurt?' zijn beantwoord. Dit zijn immers vragen die tijd nodig hebben en waar geen pasklaar antwoord op is. Gezamenlijk terugkijken en reflecteren is belangrijk omdat het richting kan geven aan een gesprek waarin gezocht kan worden naar antwoorden op deze vragen.

"We zouden eigenlijk nu de tijd moeten nemen om na te denken, zodat we in een crisissituatie snel kunnen handelen en in verbinding kunnen blijven met naasten en medewerkers. Want dan heb je de tijd niet om achterover te leunen en te brainstormen over hóe we dat moeten doen. Dit hóe is nog niet goed uitgewerkt, al zijn er wel wat reflectie sessies geweest naderhand. Een belangrijke maar lastige vraag hierbij is: wie mag de risico afweging maken? Maar de hectiek en urgentie is nu weg en dan gaat het, in mijn woorden, tergend langzaam. Mensen hebben het er niet meer over, en er zijn nu weer zoveel andere prangende zaken." (lid van de raad van bestuur)

Lees in het kader van voortvarend terugblikken ook over ruimte zoeken voor een open gesprek