De touwtjes stevig aantrekken

De duidelijke kapitein Op een schip staat een kapitein die naar rechts wijst

Amsta Karaad neemt het voortouw

In de eerste weken van de crisis kregen ook VG-organisaties (dringende) richtlijnen aangereikt vanuit de overheid, met de opdracht deze te vertalen naar organisatieniveau. Door de cisisaanpak werden bij Amsta Karaad veel bestaande korte lijntjes door het management stevig aangetrokken: zo gaan we het doen! Hoewel de betrokkenheid van naasten en begeleiders cruciaal is voor het bieden van goede zorg aan bewoners met EV(M)B, werden zij niet betrokken bij de besluitvorming.

"Er was, zeker in het begin, heel veel onduidelijkheid en paniek. Het nieuws uit China en Italië zorgden voor angst en spookverhalen: mensen gaan dood! Vanuit de overheid kregen we de opdracht om medewerkers en cliënten te beschermen tegen een coronabesmetting. Ik vind, als het erop aankomt telt het gezag, zeker in een crisissituatie. Als de overheid dit van je vraagt kan je geen nee zeggen. We moesten dus handelen, we hebben als bestuurders vergaande maatregelen genomen die eigenlijk niet zonder overleg genomen konden worden. Het gesprek met naasten zijn we niet of nauwelijks aangegaan, dit was erg ingewikkeld." ( lid van de raad van bestuur) 

Naasten buitenspel

Omdat de coronacrisis vanuit de overheid vanaf het begin ingestoken werd als een medische crisis, was het medische discours wat betreft risicoafweging als vanzelfsprekend leidend. Daarom en ook door noodzaak tot snel handelen werden naasten, maar ook begeleiders, vrijwel vanaf het begin buiten de besluitvorming gehouden. Sommige medewerkers en naasten hadden hier geen problemen mee: ‘Het moet maar, Amsta Karaad zal wel weten wat het beste is en heeft het beste met ons voor!’ Maar er klonken ook andere, kritische geluiden, vooral vanuit de medezeggenschap:

"Er was altijd een goede relatie met het management van Amsta Karaad, dat is er nog steeds. Er zijn korte lijntjes. Maar dit heeft niet kunnen voorkomen dat we ons als naasten tijdens de coronatijd buitenspel gezet voelden. We hadden geen inspraak. Kijk: het is logisch dat in de eerste weken niemand wist wat ons overkwam en dat het management het voortouw nam. Maar toen langzaamaan wat duidelijker werd waarmee we te maken hadden bleef Amsta Karaad deze lijn strak volgen. Er leek geen ruimte voor heroverweging op basis van de context. Mensen met een beperking hebben toch echt iets anders nodig dan ouderen met dementie. Managers waren wel bereikbaar, maar alleen voor het keer op keer uitleggen van de lijn die Amsta Karaad had neergelegd. Een open gesprek was niet mogelijk. Dit heeft bij ons het beeld gegeven dat Amsta Karaad als het erop aankomt de wil op kan leggen, zonder hier rekenschap over af te leggen." (leden van de verwantenkamer)

Verborgen machtsverhoudingen

Hier werd duidelijk dat de korte lijntjes en goede relaties die er waren - en nog steeds zijn – ook doorweven zijn met deels verborgen machtsverhoudingen, die zich laten gelden ‘als puntje bij paaltje komt’. Angst vanuit het management dat het betrekken van naasten of begeleiders bij crisisberaad het snelle handelen zou doen stagneren of zou leiden tot ongelukkige keuzes waarvoor zij later rekenschap af zouden moeten leggen, speelde hierin een rol. Dit terwijl juist de naasten, maar ook de begeleiders, al heel snel doorhadden dat de focus op het voorkomen van besmettingen- ingegeven vanuit het medisch discours vanuit de overheid - een grote negatieve impact had op het welzijn van mensen met een EV(M)B. Zij zijn namelijk in grote mate afhankelijk van de fysieke nabijheid van verwanten en vertrouwde zorgverleners die hun grote behoefte aan veiligheid en structuur waarborgen.

Lees in het kader van elastisch sturen over het belang van elastische verbindingen na de crisis